Είναι δύσκολο κάποιος να βρει ή να δώσει έναν απόλυτο ορισμό για το τι είναι Yoga. Σίγουρα θα αντιληφθεί ότι τελικά η Yoga είναι πολλά πράγματα που δεν γίνεται να συμπεριληφθούν όλα σε έναν μοναδικό ορισμό. Υπάρχουν πάρα πολλοί εννοιολογικοί ορισμοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει μια καθορισμένη απάντηση.

Abhyasa & Vairagya, οι δυο αρχές της Yoga

Εργασία από την Χαρούλα Βρυλάκη, για το πρόγραμμα  Εκπαίδευσης Δασκάλων Yoga RYS 200.

Ο Patanjali, ο ιδρυτής του φιλοσοφικού συστήματος της Yoga, που σημαίνει Σύζευξη/Ένωση, στο αρχαίο κείμενο Yoga Sutras, ίσως δίνει τον καλύτερο ορισμό που υπάρχει για την yoga. «Yoga, είναι η παύση των διακυμάνσεων του νου» γράφει σε ένα στίχο. Και συνεχίζει «Τότε ο θεατής βιώνει την αληθινή του ύπαρξη». Ο Patanjali, εδώ δηλώνει όχι μόνο τι είναι yoga αλλά και ποιο είναι το αποτέλεσμα της yoga.

Δηλαδή όταν ησυχάζει ο νους τότε μπορούμε πραγματικά να δούμε τον αληθινό Εαυτο μας.

Ποιες όμως μεθόδους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, προκειμένου, να καταφέρουμε να ηρεμίσουμε το νου;

Και σε αυτό, μας απαντάει ο Patanjali στα Yoga Sutras. «Εκπαιδεύουμε» το νου, εφαρμόζοντας τις δύο θεμελιώδεις αρχές Abhyasa και Vairagya. Tόσο στην πρακτική, όσοα και στην καθημερινότητα μας.

Αναγνωρίζουμε τη σημασία να συνυπάρχουν και οι δύο αρχές ταυτόχρονα και να βρίσκονται σε ισορροπία σε κάθε μας δράση. Εύστοχα τις έχουν παρομοιάσει με τα φτερά ενός πουλιού, ένα πουλί για να πετάξει χρησιμοποιεί και τα δύο φτερά του. Έτσι και ο ασκούμενος στη yoga χρειάζεται και τις δύο αυτές αρχές για να προχωρησει στο προσωπικό ταξίδι του/της. Ας, δούμε όμως, μία-μία αυτές τις αρχές.

Η Abhyasa στην yoga.

Μια ερμηνεία της Abhyasa είναι η επίμονη προσπάθεια για την καλύτερη επίτευξη του στόχου μας, ο οποίος πάντα είναι η κατανόηση του εαυτού μας.

Η λέξη Abhyasa έχει τις ρίζες της στο ρήμα κάθομαι. Όμως δεν έχει στατική έννοια, ότι απλώς κάθομαι, αλλά το αντίθετο ότι δηλαδή δρω χωρίς διακοπή, η προσοχή μου δεν αποσπάται, άρα είμαι και παρών σε αυτό που κάνω.

Είτε αυτό είναι η πρακτική μου, η εργασία μου, η συζήτηση με τον/την σύντροφο μου κλπ. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για να διατηρήσουμε τον νου στο παρόν αφού διαρκώς ταξιδεύει στο μέλλον ή το παρελθόν.

Η Vairagya στην yoga.

Από την άλλη η Vairagya έχει τις ρίζες της στη λέξη raga που εδώ σημαίνει «χρωματισμένο», όμως vairagya κυριολεκτικά σημαίνει «από-χρωματισμένο». Μια άλλη ελεύθερη απόδοση στην ερμηνεία της vairagya είναι η «μη προσκόλληση στο αποτέλεσμα».

Η χαλάρωση κάθε σωματικής, ψυχικής ή νοητικής έντασης που προκαλείται από την αντίσταση και δημιουργεί εμπόδια στην εξισορρόπηση. Όμως, για να καταφέρουμε αυτό τον «αποχρωματισμό», χρειάζεται να «αποχρωματίσουμε όλες τις πεποιθήσεις μας». Πεποιθήσεις που ξεκινούν να διαμορφώνονται από την παιδική ηλικία και τις έχουμε υιοθετήσει ως πραγματικές και ταυτιζόμαστε μαζί τους.

Οι πεποιθήσεις μας συνεχίζουν να διαμορφώνονται με βάση την αλληλεπίδραση και τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από το εξωτερικό περιβάλλον (αντικείμενα, άτομα, ιδέες κ.λπ.). Ενώ συνήθως αγνοούμε ή/και υποτιμάμε την αξία του εσωτερικού μας κόσμου και τις πραγματικές μας ανάγκες.

Έτσι, η αρχή της vairagya, μας καλεί να κάνουμε μια στροφή προς τα μέσα και να τιμήσουμε τον πραγματικό μας εαυτό. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αποκοπούμε από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά να γίνουμε πιο συνειδητοί. Να γνωρίζουμε από μέσα προς τα έξω γιατί έχουμε αυτές τις ιδέες, γιατί έχουμε επιλέξει αυτούς τους δεσμούς. Τότε θα γνωρίζουμε πλέον τι είναι πραγματικά χρήσιμο να κρατήσουμε ή να παραδώσουμε χωρίς να υποφέρουμε.

Abhyasa & Vairagya στην καθημερινότητα.

Η Yoga, δεν είναι μόνο θέσεις/asanas, είναι ολόκληρο φιλοσοφικό σύστημα για το πως να βιώνουμε τη καθημερινότητα και εντέλει τη ζωή μας. Όμως, το να αλλάξουμε τη ζωή μας και τις συνήθειες είναι δύσκολο, ειδικά όταν κάθε μέρα «παίζουμε» πολλούς ρόλους, του/της φίλου, εργαζόμενου, συντρόφου, αδερφού κ.λπ.

Για αυτό το καλύτερο σημείο όπου μπορούμε να αρχίσουμε είναι η πρακτική μας. Εφαρμόζοντας τις αρχές της Abhyasa και Vairagya ερχόμαστε σε πραγματική επαφή με τον Εαυτό και την εσωτερική εργασία.

Να προσπαθούμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, να καταβάλλουμε επίμονη προσπάθεια (Abhyasa), χωρίς όμως να εξαντλούμε τον εαυτό μας. Να τον αγαπάμε και να τον φροντίζουμε και να αποδεχόμαστε χωρίς κριτική μέχρι που μπορεί το σώμα μας να πάει σε κάθε asana. Να μην εστιάζουμε την πρακτική μας μόνο στο αποτέλεσμα. Αν δεν φτάσουμε στο επίπεδο που περιμέναμε να μην νιώθουμε απογοήτευση. Να νιώθουμε την ίδια χαρά είτε κάνουμε μια δύσκολη asana, είτε όχι. Να διατηρήσουμε την προσοχή στον εσωτερικό χώρο και να αντισταθούμε στις συνηθισμένες συμπεριφορές μας (Vairagya). Έτσι εξισορροπούμε την εξωτερική με την εσωτερική μας ενέργεια.

Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και άλλους στόχους στη ζωή, εκτός της πρακτικής.

Εφαρμόζοντας αυτές τις αρχές σε καθημερινή βάση, θα δούμε ότι σιγά σιγά αλλάζει η συμπεριφορά μας αντίστοιχα και σε άλλους τομείς στην καθημερινότητα μας. Θα παρατηρήσουμε ότι μυαλό μας ταξιδεύει λιγότερο στο παρελθόν ή στο μέλλον και βρισκόμαστε περισσότερο στο τώρα.

Σε πραγματική ένωση μυαλό-σώμα-νου, με επίγνωση σε ότι κάνουμε και ότι θέλουμε.